ျမန္မာ့ရတနာတပါးျဖစ္တဲ့ ျမစ္မင္းဧရာ၀တီကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ဖို႔ အတြက္
အခုအခါမွာ သုေတသနအဖြဲ႔ေတြ ဖြဲ႔စည္းၿပီး အမ်ိဳးသားျမစ္တခု အေနနဲ႔
သတ္မွတ္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနၾက ပါၿပီ။ အခုလို ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္းကို
ထိန္းသိမ္းဖို႔နဲ႔ အဓြန္႔ရွည္ဖို႔အတြက္ အလႊာေပါင္းစံု က ျပည္သူေတြ
ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ား အဖြဲ႔
ေခါင္းေဆာင္တဦးက ေျပာပါတယ္။ ဒီသတင္းအျပည့္အစံုကိုေတာ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕
ေတာ္၀င္ႏွင္းဆီမွာ ဒီကေန႔ျပဳလုပ္တဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ
အဓြန္႔ရွည္ေရးဆိုင္ရာ သုေတသနအဖြဲ႔ (ARBRO) ဖြဲ႔စည္းတဲ့ပြဲမွာ
ကိုယ္တိုင္သတင္းသြားယူခဲ့တဲ့ ဗီြအိုေအသတင္းေထာက္ ကိုေအာင္ရဲေမာင္ေမာင္က
တင္ျပထားပါတယ္။
ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အဓြန္႔ရွည္ေရးဆိုင္ရာ သုေတသနအဖြဲ႔(ARBRO) ကို ဒီကေန႔မွာ ဖြဲ႔စည္းလိုက္ၿပီးေတာ့ ဧရာ၀တီျမစ္ကို အမ်ိဳးသားျမစ္တခု အေနနဲ႔ ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ရာမွာ လိုအပ္တဲ့သုေတသန အခ်က္အလက္ေတြ ပံ့ပိုးႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ အဲဒီအဖြဲ႔က ဥကၠ႒ ေဒါက္တာ ေဆြေဆြေအာင္က ေျပာပါတယ္။
ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အဓြန္႔ရွည္ေရးဆိုင္ရာ သုေတသနအဖြဲ႔ (ARBRO) မွာ ေရအေၾကာင္း ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္ေတြ နဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းေတြကို တစိုက္မတ္မတ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးတဲ့ အႀကီးတန္းအစိုးရ အၿငိမ္းစားပညာရွင္ႀကီးေတြနဲ႔ ပါ၀င္ဖြဲ႔စည္း လိုက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အခုလို သုေတသနအဖြဲ႔ႀကီး တရပ္ ဖြဲ႔စည္းလိုက္တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ေဒါက္တာေဆြေဆြေအာင္က အဖြဲ႔ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ကို အခုလိုေျပာပါတယ္။
“က်မတို႔ ဒီအဖြဲ႔ႀကီးဟာ သုေတသန ပညာရွင္မ်ားနဲ႔ လူငယ္အမ်ားစုကေနၿပီးေတာ့ ရာသီဥတု အေျခအေန အလ်င္အျမန္ ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚရပ္တည္ ႏိုင္ဖို႔ အင္မတန္ ခက္ခဲေနတယ္။ က်မတုိ႔ ျမစ္၀ွမ္းေဒသမွာ မီွတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ႕ စား၀တ္ေနေရး လူမႈဘ၀ကို ျမႇင့္တင္ေပးမယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ က်မတို႔ရည္ရြယ္ၿပီးေတာ့ ဒါကိုဖြဲစည္းတည္ေထာင္ ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။”
မိုင္ေပါင္း ၁,၃၅၀ ခန္႔ရွည္လ်ားတဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးဟာ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနေတြ အပါအ၀င္ ျမစ္႐ိုးတေလွ်ာက္ေနထိုင္ၾကတဲ့ ေဒသခံအခ်ိဳ႕ရဲ႕လူမႈ စီးပြား ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ျမစ္ရဲ႕ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဆိုရင္ ေသာင္းထြန္း ၿပီး ျမစ္ေၾကာင္းေပ်ာက္မလို ျဖစ္တဲ့ အႏၱရယ္ေတြနဲ႔ပါ ရင္ဆိုင္ေနရတာမ်ိဳးေတြ ရွိတယ္လို႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ အဲဒီလို အျဖစ္ေတြကေန ဧရာ၀တီ ျမစ္ႀကီး မတိမ္ေကာ မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္လို႔ သုေတသနလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ၿပီး ျမစ္၀ွမ္းတေလွ်ာက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ARBRO ကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္တာ ျဖစ္တယ္လို႔ အဖြဲ႔ရဲ႕ နာယက တဦးျဖစ္တဲ့ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ခင္နီနီသိန္း က ေျပာပါတယ္။
အခုလို ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးကို ကာကြယ္ဖို႔ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အေပၚမွာ ျပည္သူတရပ္လံုးနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အကူအညီေတြကို ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ား အဖြဲ႔က ကိုမင္းကိုႏိုင္က ေျပာပါတယ္။
“ဒီလႈပ္ရွားမႈဟာ အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္သြားတာပါ။ အဲဒီေတာ့ nationwide လို႔ေခၚတဲ့ အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္ရွားမႈ မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ ႐ံႈးတယ္။ အမ်ိဳးသားေရး လႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္တယ္ ဆိုရင္ ေအာင္တယ္။ ဒါပဲျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ နားလည္ပါတယ္။ အခုလည္း တဖန္ လူထုအသံေပးလုပ္ငန္းေတြ စၾကျပန္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ nationwide ေခၚတဲ့ တမ်ိဳးသားလံုးက ပါလာႏိုင္တဲ့ လႈံ႕ႏိုးၿပီးေတာ့ ပါလာႏိုင္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳး ျဖစ္ေစခ်င္တယ္လို႔ က်ေနာ္ ျပန္ ၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။”
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဧရာ၀တီျမစ္ ရွင္သန္ေရးအတြက္ ဧရာ၀တီျမစ္ေကာ္မရွင္ (The Ayeyarwady River Commission –ARC) ဖြဲ႔စည္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အစိုးရကို တိုက္တြန္းတဲ့ အဆိုတရပ္ကိုလည္း မႏၱေလးတိုင္းေဒသႀကီး မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္(၆)က ဦးမ်ိဳးျမင့္က ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၅ ရက္ေန႔မွာ တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရ အဖြဲ႔အေနနဲ႔ အခုလို ဧရာ၀တီျမစ္ကို ကာကြယ္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အစိုးရပိုင္းတခုတည္း လုပ္ေဆာင္တာမ်ိဳးထက္၊ ျပည္ပက ပညာရွင္ေတြနဲ႔ပါ ထိေတြ႔ဆက္ဆံသင့္တယ္လို႔ သစ္ေတာ သယံဇာတပတ္၀န္းက်င္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ ထိန္းသိမ္းေရးအသင္း ဥကၠ႒ ဦးအုန္းက ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“NGO ေတြ၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြေရာ၊ ပညာရွင္ေတြေရာ စံုစံုလင္လင္ပါရင္ ေကာင္းတာေပါ့။ မဟုတ္ဘဲ သူတို႔ႀကိဳက္တဲ့သူေတြပဲ ေရြးၿပီးေတာ့ဖြဲ႔ရင္ေတာ့ ဒါ အဓိပၸါယ္ သိပ္ၿပီးေတာ့မေလးနက္ဘူးေပါ့။ ”
အခုဖြဲ႔စည္းလိုက္တဲ့ အဖြဲ႔ဟာ အာရွျမစ္၀ွမ္းအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကြန္ရက္ (NARBO) ကို ၀င္ေရာက္ဖို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကတည္းက ေထာက္ခံခ်က္ရရွိထားၿပီး ဒီႏွစ္ထဲမွာလည္း (NARBO) ကို ၀င္ေရာက္ဖို႔ အတြက္ ထပ္မံေလွ်ာက္ထား ခဲ့ပါေသးတယ္။
ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အဓြန္႔ရွည္ေရးဆိုင္ရာ သုေတသနအဖြဲ႔(ARBRO) ကို ဒီကေန႔မွာ ဖြဲ႔စည္းလိုက္ၿပီးေတာ့ ဧရာ၀တီျမစ္ကို အမ်ိဳးသားျမစ္တခု အေနနဲ႔ ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ရာမွာ လိုအပ္တဲ့သုေတသန အခ်က္အလက္ေတြ ပံ့ပိုးႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ အဲဒီအဖြဲ႔က ဥကၠ႒ ေဒါက္တာ ေဆြေဆြေအာင္က ေျပာပါတယ္။
ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အဓြန္႔ရွည္ေရးဆိုင္ရာ သုေတသနအဖြဲ႔ (ARBRO) မွာ ေရအေၾကာင္း ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္ေတြ နဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းေတြကို တစိုက္မတ္မတ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးတဲ့ အႀကီးတန္းအစိုးရ အၿငိမ္းစားပညာရွင္ႀကီးေတြနဲ႔ ပါ၀င္ဖြဲ႔စည္း လိုက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အခုလို သုေတသနအဖြဲ႔ႀကီး တရပ္ ဖြဲ႔စည္းလိုက္တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ေဒါက္တာေဆြေဆြေအာင္က အဖြဲ႔ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ကို အခုလိုေျပာပါတယ္။
“က်မတို႔ ဒီအဖြဲ႔ႀကီးဟာ သုေတသန ပညာရွင္မ်ားနဲ႔ လူငယ္အမ်ားစုကေနၿပီးေတာ့ ရာသီဥတု အေျခအေန အလ်င္အျမန္ ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚရပ္တည္ ႏိုင္ဖို႔ အင္မတန္ ခက္ခဲေနတယ္။ က်မတုိ႔ ျမစ္၀ွမ္းေဒသမွာ မီွတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ႕ စား၀တ္ေနေရး လူမႈဘ၀ကို ျမႇင့္တင္ေပးမယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ က်မတို႔ရည္ရြယ္ၿပီးေတာ့ ဒါကိုဖြဲစည္းတည္ေထာင္ ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။”
မိုင္ေပါင္း ၁,၃၅၀ ခန္႔ရွည္လ်ားတဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးဟာ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနေတြ အပါအ၀င္ ျမစ္႐ိုးတေလွ်ာက္ေနထိုင္ၾကတဲ့ ေဒသခံအခ်ိဳ႕ရဲ႕လူမႈ စီးပြား ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ျမစ္ရဲ႕ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဆိုရင္ ေသာင္းထြန္း ၿပီး ျမစ္ေၾကာင္းေပ်ာက္မလို ျဖစ္တဲ့ အႏၱရယ္ေတြနဲ႔ပါ ရင္ဆိုင္ေနရတာမ်ိဳးေတြ ရွိတယ္လို႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ အဲဒီလို အျဖစ္ေတြကေန ဧရာ၀တီ ျမစ္ႀကီး မတိမ္ေကာ မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္လို႔ သုေတသနလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ၿပီး ျမစ္၀ွမ္းတေလွ်ာက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ARBRO ကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္တာ ျဖစ္တယ္လို႔ အဖြဲ႔ရဲ႕ နာယက တဦးျဖစ္တဲ့ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ခင္နီနီသိန္း က ေျပာပါတယ္။
အခုလို ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးကို ကာကြယ္ဖို႔ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အေပၚမွာ ျပည္သူတရပ္လံုးနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အကူအညီေတြကို ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ား အဖြဲ႔က ကိုမင္းကိုႏိုင္က ေျပာပါတယ္။
“ဒီလႈပ္ရွားမႈဟာ အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္သြားတာပါ။ အဲဒီေတာ့ nationwide လို႔ေခၚတဲ့ အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္ရွားမႈ မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ ႐ံႈးတယ္။ အမ်ိဳးသားေရး လႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္တယ္ ဆိုရင္ ေအာင္တယ္။ ဒါပဲျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ နားလည္ပါတယ္။ အခုလည္း တဖန္ လူထုအသံေပးလုပ္ငန္းေတြ စၾကျပန္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ nationwide ေခၚတဲ့ တမ်ိဳးသားလံုးက ပါလာႏိုင္တဲ့ လႈံ႕ႏိုးၿပီးေတာ့ ပါလာႏိုင္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳး ျဖစ္ေစခ်င္တယ္လို႔ က်ေနာ္ ျပန္ ၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။”
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဧရာ၀တီျမစ္ ရွင္သန္ေရးအတြက္ ဧရာ၀တီျမစ္ေကာ္မရွင္ (The Ayeyarwady River Commission –ARC) ဖြဲ႔စည္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အစိုးရကို တိုက္တြန္းတဲ့ အဆိုတရပ္ကိုလည္း မႏၱေလးတိုင္းေဒသႀကီး မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္(၆)က ဦးမ်ိဳးျမင့္က ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၅ ရက္ေန႔မွာ တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရ အဖြဲ႔အေနနဲ႔ အခုလို ဧရာ၀တီျမစ္ကို ကာကြယ္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အစိုးရပိုင္းတခုတည္း လုပ္ေဆာင္တာမ်ိဳးထက္၊ ျပည္ပက ပညာရွင္ေတြနဲ႔ပါ ထိေတြ႔ဆက္ဆံသင့္တယ္လို႔ သစ္ေတာ သယံဇာတပတ္၀န္းက်င္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ ထိန္းသိမ္းေရးအသင္း ဥကၠ႒ ဦးအုန္းက ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“NGO ေတြ၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြေရာ၊ ပညာရွင္ေတြေရာ စံုစံုလင္လင္ပါရင္ ေကာင္းတာေပါ့။ မဟုတ္ဘဲ သူတို႔ႀကိဳက္တဲ့သူေတြပဲ ေရြးၿပီးေတာ့ဖြဲ႔ရင္ေတာ့ ဒါ အဓိပၸါယ္ သိပ္ၿပီးေတာ့မေလးနက္ဘူးေပါ့။ ”
အခုဖြဲ႔စည္းလိုက္တဲ့ အဖြဲ႔ဟာ အာရွျမစ္၀ွမ္းအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကြန္ရက္ (NARBO) ကို ၀င္ေရာက္ဖို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကတည္းက ေထာက္ခံခ်က္ရရွိထားၿပီး ဒီႏွစ္ထဲမွာလည္း (NARBO) ကို ၀င္ေရာက္ဖို႔ အတြက္ ထပ္မံေလွ်ာက္ထား ခဲ့ပါေသးတယ္။
VOA
