ရခုိင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္သို႔ အႀကံျပဳ စာတမ္းေပးပို႔ျခင္း

သို႔
ဥကၠ႒
ရခုိင္ျပည္နယ္ပဋိပကၡစံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္၊
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕။
အေၾကာင္းအရာ ။ ။ ရခုိင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အႀကံျပဳ စာတမ္းေပးပို႔ျခင္း။
ေလးစားစြာျဖင့္
၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေမလ (၂၈)ရက္ေန႕တြင္ ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႕နယ္၊ သေျပေခ်ာင္းေက်းရြာေနအမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးအား အဓမၼက်င့္၊ လူသတ္၊ ပစၥည္းလုမႈျဖင့္ေက်ာက္နီေမာ္ရြာေန လူငယ္သုံးဦး အဖမ္းခံရ သည္မွ စတင္၍ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းအေရးအခင္းေပၚေပါက္လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိျပစ္မႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ႏုိင္ငံပုိင္ ေရဒီယုိ၊ သတင္းစာမ်ားမွ တရားခံမ်ားကုိ ဖမ္းဆီးၿပီး၊ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားကုိ ထိေရာက္ဟန္႕ တား
သည့္ ျပစ္ဒါဏ္ခ်မွတ္ႏုိင္ရန္တရားစဲြအဖဲြ႕အစည္းမ်ားက စိစစ္ေနေၾကာင္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပျခင္းမျပဳဘဲပ်က္ကြက္ခဲ့သျဖင့္ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕ေပၚရွိ ပါတီအဖဲြ႕အစည္းမ်ားမွ ၀ံသာႏုရကိၡတအမည္ခံ လူငယ္ အခ်ိဳ႕ က ဘာသာလူမ်ိဳးကို အေၾကာင္းျပဳ၍ လံႈ႕ေဆာ္စာမ်ားေရးသားခဲ့ၾကသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ (၃)ရက္ေန႕ ညေနပုိင္းတြင္သံတဲြၿမိဳ႕မွ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႕ ထြက္ခြက္လာသည့္ ရုိးမသစၥာခရီးသည္တင္ယာဥ္ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕၊ ေအးရိပ္ၿငိမ္ကားႀကီး၀င္းအတြင္း ရပ္နားစဥ္ မြတ္ဆလင္ ကုလားမ်ားပါရွိေၾကာင္း ၀ံသာႏုရကိၡတလူငယ္မ်ား၏ သတင္းလႊင့္ခ်က္အရၿမိဳ႕ေနလူထုကဓါးလွံ တုတ္စသည့္ရရာ လက္နက္ကုိင္စဲြၿပီး ေရာက္လာခဲ့ၾကရာအတူပါရွိလာေသာ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖဲြ႕၀င္မ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖဲြ႕တုိ႕မွတာ၀န္ရွိသူမ်ားကထိန္းသိမ္းကြပ္ကဲမႈမရွိသျဖင့္(၁၀)ေလာင္းၿပိဳင္လူသတ္မႈေပၚေပါက္လာခဲ့ ရသည္။
ဇြန္လ(၃)ရက္ေန႕(၁၀)ေလာင္းၿပိဳင္လူသတ္မႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ႏုိင္ငံပုိင္သတင္းစာႏွင့္ ေရဒီယုိလုိင္းမ်ားက ၄င္းတုိ႕ႏွင့္ မသက္ဆုိင္သလုိႏႈတ္ဆိတ္ေနခဲ့ၿပီး၊ ဇြန္လ(၅)ရက္ေန႕တြင္ ႏုိင္ငံပုိင္သတင္းမီဒီယာ မ်ား ကေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕တြင္ အသင့္ေစာင့္ေနေသာ လူ(၃၀၀)ခန္႕အုပ္စုက ေတာင္ကုတ္မွျပည္ၿမိဳ႕သုိ႕ အထြက္ ခရီးသည္တင္ကားကုိ ပိတ္ဆုိ႕တားဆီးကာယာဥ္ကုိရပ္တန္႕ေစၿပီး၊ ယာဥ္ေပၚပါ "မြတ္ဆ လင္ဘာသာ၀င္" မ်ားအားအတင္းဆဲြခ်ရာမွ ရက္ရက္စက္စက္သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ယာဥ္ေပၚပါမြတ္ဆလင္လူမ်ဳိး(၁၀)ဦး ေသဆုံးရသည့္အျပင္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ကုိလည္း ဖ်က္ဆီးခဲ့ေၾကာင္း၊ အခင္း ျဖစ္ပြားရာေနရာသုိ႕ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖဲြ႕၊ျမန္မာႏုိင္ငံရဲတပ္ဖဲြ႕၊ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္၊စစ္မႈထမ္းေဟာင္းအဖဲြ႕မ်ားႏွင့္ ရပ္မိရပ္ဖ မ်ားလာေရာက္ထိန္းသိမ္းခဲ့၍ လူစုကဲြသြား ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
မြတ္ဆလင္ကုလားဆုိသည့္ စကားရပ္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ျမန္မာ မြတ္ဆလင္မ်ားက မေက်နပ္ေၾကာင္းဆူးေလေစတီအနီး ဘဂၤလီဗလီေရွ႕တြင္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခဲ့ၾကသည္။ သတင္းစာမ်ားကမြတ္ဆလင္ကုလားဆုိသည့္ စကားရပ္ကုိ အနည္းငယ္ျပင္ ဆင္ေပးခဲ့သည္။ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး ဌာန၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ သတင္းစာတြင္ထည့္သြင္းေဖာ္ျပျခင္းသည္ ျမန္မာျပည္ တနံတလ်ား မြတ္ဆလင္ႏွင့္ဗုဒၵဘာသာ၀င္မ်ားအၾကား မလုိလားမႈ၊ မုန္းတီးမႈကုိ ျဖစ္ပြားေစခဲ့သည္။ထုိကိစၥႏွင့္တၿပိဳင္တည္းပင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕နယ္ နာဇီရြာရွိ ေစ်းေကာက္ကိစၥႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ေစ်းသူေစ်းသားမ်ားႏွင့္ ရခုိင္တုိးတက္ေရးပါတီမွအမႈေဆာင္အဖဲြ႕၀င္မ်ားႏွင့္ ေစ်းေကာက္တုိ႕အၾကား ၿပႆနာ ျဖစ္ပြား ရာကအစစစ္ေတြအမွတ္(၁) ရဲစခန္းကုိခဲႏွင့္ေပါက္ၾကရာ ျပည္သူပိုင္ပစၥည္းအခ်ိဳ႕ႏွင့္ေမာ္ေတာ္ယာဥ္အခ်ိဳ႕ ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။
ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတက ရခုိင္ျပည္နယ္ရွိအထက္ေဖာ္ျပပါ အေရးအခင္းမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မတီတစ္ရပ္ကုိ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ရာတြင္ ေတာင္ကုတ္လူသတ္မႈတြင္ အဓိကတာ၀န္ရွိေသာခရိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးမွဴး ခရိုင္ရဲမွဴးႀကီး၊ ခရိုင္ဥပေဒအရာရွိကဲ့သုိ႔ေသာသူမ်ားကုိပါ ထည့္သြင္းဖြဲ႕စည္းခဲ့သျဖင့္ဓားျပကုိပုလိပ္မင္းႀကီးခန္႔သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေန၍ မြတ္ဆလင္မ်ားမေက်မနပ္ျဖစ္ၾကသည္။
ေတာင္ကုတ္လူသတ္မႈႏွင့္သက္ဆုိင္ေသာသတင္းဓါတ္ပုံအခ်ဳိ႕ကုိထုတ္ၿပီး ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းၿမိဳ႕နယ္မ်ားသို႔ေပးပို႔ျဖန္႔ေ၀ခဲ့ရာ ေသာၾကာေန႔ (၈-၆-၂၀၁၂)ေန႔တြင္ အစၥလာမ္ဘာသာအရေသဆံုးသူမ်ားအတြက္ ဆုေတာင္းပြဲျပဳလုပ္၍ ပလီမွအတြက္လံုထိန္းႏွင့္ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားက မဆင္မျခင္ ေသနတ္ကို မိုးေပၚေထာင္ပစ္ၿပီးေျခာက္လွန္႔ရမည့္အစား တည့္တည့္ပစ္၍ လူတစ္ဦးေသ ဆံုး သြားရာ မွ အနီးရွိတည္းခိုခန္းႏွင့္ ဆိုင္အခ်ဳိ႕ပ်က္စီးခံရၿပီး အံုၾကြမႈျဖစ္လာခဲ့ရပါသည္။ေဒသခံလူနည္းစု ရခုိင္ပုိင္အေဆာက္အဦးအခ်ဳိ႔ ပ်က္စီးခံရသျဖင့္ ဘူးသီးေတာင္ေမာေတာၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ပုဒ္မ-၁၄၄ ထုတ္ျပန္ ေၾကာင္း ဇြန္လ (၈)ရက္ေန႔ကေၾကျငာခဲ့သည္။
ေမာင္ေတာကိစၥကုိအေျချပဳ၍ စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚတြင္ရခုိင္ပါတီ (၂)ခု၏ လႈ႔ံေဆာ္ ခ်က္အရ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားအုံၾကြလာကာရခုိင္လူမ်ဳိးလုံထိန္းမ်ား၏ အကူအညီရယူၿပီး၊ လူနည္းစု ရိုဟင္ဂ်ာအိမ္မ်ားမွပစၥည္းမ်ား လုယက္ျခင္း၊ ေနအိမ္မ်ား မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ လူသတ္ျခင္းမ်ားကိုျပဳလုပ္လာၾကသည္။ ထုိသို႔ တဖက္ႏွင့္တဖက္ အျပန္အလွန္ အမွားသံသရာလည္ပတ္သည္ကုိ ထိန္းသိမ္းျခင္းမျပဳလွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ လုံၿခဳံေရးကိုပါထိခုိက္လာႏုိင္သျဖင့္ ဇြန္လ(၁၀)ရက္ေန႔တြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္တစ္ခုလုံးအေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာခဲ့ရသည္။ ၁၉၄၂ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ မူစလင္-ရခုိင္အဓိကရုဏ္းအနာေဟာင္းျပန္ေပၚ လာၿပီးေနာက္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအားအျမစ္ျပတ္ေခ်မႈန္းေရး၊ လူမ်ဳိးတုံး သုတ္သင္ေရးအထိ အစြန္းေရာက္ပါတီ၀င္မ်ားကစဥ္းစား ေဟာေျပာ စည္းရုံးလာခဲ့ၾကသည္။
စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚတြင္ျဖစ္ပြားေသာ ကိစၥရပ္အားလုံးသည္ အေရးေပၚေၾကညာခ်က္ မထုတ္ျပန္မီအခ်ိန္အထိရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈေအာက္တြင္ရွိေနၿပီးလုံထိန္းအဖြဲ႕၀င္မ်ားကုိယ္တိုင္ ပါ၀င္ၿပီး၊ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့သျဖင့္ထုိသို႔ေသေၾကပ်က္စီး ဆုံးရႈံးမ်ားအတြက္ အဓိကတာ၀န္ရွိအဖြဲ႕ အစည္းမွာရခုိင္ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ရခုိင္ျပည္နယ္အစိုးရအဖဲြ႕ကိုအနီးကပ္ထိမ္းေက်ာင္း ေပးရ မည့္ ရခုိင္ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကလည္း လတ္တေလာအေရးေပၚအစည္းအေ၀းေခၚယူက်င္းပၿပီး ျပႆနာကို ထိန္းခ်ဳပ္သင့္ ပါလွ်က္ထုိသို႔ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းမျပဳသည့္အျပင္ ရခိုင္အမ်ဳိးသားတုိးတက္ေရး ပါတီမွလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ကုိယ္တုိင္ပင္ မီးေလာင္ရာေလပင့္ျပဳလုပ္ေနခဲ့ၾကသည္။
တပ္မေတာ္က လုံၿခဳံေရးကိစၥရပ္မ်ားကုိသာတာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းမရွိခဲ့ပါက ရခုိင္လူမ်ဳိးသည္လည္းကမၻာ့ျပည္သူမ်ားအၾကား ေအာ့ႏွလုံးနာဘြယ္ရာ လူရိုင္းဘ၀သို႔က်ေရာက္သြားမည္ျဖစ္သည္။ ၁၆ရာစုႏွစ္ပင္လယ္ဓါးျပ ျပဳလုပ္ရင္းကအမ်ားျပည္သူေအာ့ႏွလုံးနာခဲ့ၾကသျဖင့္ ထုိစဥ္က မွဲ႔ေခၚေသာ မာဂဓ လူမ်ဳိး၊ေမာဂ္လူမ်ဳိး၊ ရေကၡာသွ်ားလူမ်ဳိး အမည္ကို မသုံးခ်င္၊ မသုံးစြဲခ်င္ဘဲစြန္႔ပယ္ရန္ အဂၤလိပ္အစိုးရထံတင္ျပခဲ့ၾကသည္။
ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၏ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအနက္ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရမြတ္ဆလင္ကုလားလူမ်ဳိးဟုေရးသားေဖာ္ျပခ်က္ သတင္းလႊင့္ထုတ္ခ်က္မ်ားသည္အဓိကရုဏ္းမ်ားကုိ တဟုန္ထုိးျဖစ္ေပၚ ေစၿပီး တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ပုိမုိနာက်ည္းေစရန္ ဓါတ္ဆီေလာင္းေပးရာ က်ေရာက္ခဲ့ပါသည္။
ေတာင္ကုတ္(၁၀)ေလာင္းၿပိဳင္ လူသတ္မႈ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕တြင္တာ၀န္ေပါ့ေလ်ာ့မႈအရ အေရးယူအျပစ္ေပးရမည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကုိထည့္သြင္းခန္႔ထားခဲ့သျဖင့္ ျပႆနာ၏ အရင္းအျမစ္ကုိ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ျခင္းမျပဳႏုိင္ခဲ့ပါ။ တနည္းဆုိရပါလွ်င္ လူသတ္မႈက်ဴးလြန္စဥ္ရိုက္ကူးထားေသာ ဖုန္းကင္မရာမ်ားမွတဆင့္ စုေပါင္းထုတ္ယူထားေသာ VCD ေခြအရလူသတ္မႈက်ဴးလြန္သည္ဟု ေပၚေပါက္ ေနသူ မ်ားႏွင့္ တာ၀န္ရိွသူမ်ားကုိဥပေဒႏွင့္အညီ အေရးယူရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ၾကပါက ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားကုိျပစ္ဒဏ္မက်ေစေရးအတြက္ ကာကြယ္တားဆီးရန္ပ်က္ကြက္ခဲ့သူမ်ားကုိပါအေရးယူရမည္ကဲ့သို႔ ျဖစ္ ေန သျဖင့္ ႏုိင္ငံတကာျမင္ကြင္းတြင္ Good Governence Clean Government ဟု ခ်ီးမြမ္းခန္းဖြင့္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ပါ။ အထူးသျဖင့္ထုိသို႔တာ၀န္ရွိသူမ်ားကုိ အဖြဲ႕၀င္လူႀကီးမ်ားအျဖစ္ ခန္႔အပ္ တာ၀န္ေပးခဲ့ျခင္းသည္ပင္လွ်င္ ျပႆနာကုိ ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ျခင္းမရွိခဲ့ရသည့္အေၾကာင္းရင္းျဖစ္ပါသည္။
ရခုိင္ျပည္အေရးအခင္းတြင္ အဓိကပါ၀င္ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားသည္ လုံထိန္းအဖြဲ႕ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ျပည္နယ္ခရိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မွဴးမ်ားအနက္ရခုိင္လူမ်ဳိး အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးမွဴးမ်ား ကုိယ္တုိင္ ျပႆနာတြင္ထဲထဲ၀င္၀င္ပါ၀င္ခဲ့ၾကသျဖင့္ အရာရွိအဆင့္ရွိေသာရခုိင္လူမ်ဳိးလုံထိန္းအဖြဲ႕၀င္မ်ားႏွင့္ ရခုိင္လူမ်ဳိးၿမိဳ႕နယ္ခရို္င္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးမ်ား၊ လက္ေထာက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးမ်ားကုိျမန္မာျပည္မသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေစၿပီး လစ္လပ္ေသာ ေနရာတြင္ အျခားသင့္ေတာ္ေသာတုိင္းေဒသႀကီးႏွင့္ျပည္နယ္မ်ားမွ တုိင္းရင္းသားအရာရွိမ်ားျဖင့္ အစားထုိးတာ၀န္ေပးအပ္သင့္ပါသည္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ အစိုးရအဖြဲ႕အတြင္းမွယင္းအေရးအခင္းတြင္ ကိုယ္တုိင္ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနသူမ်ားကုိ ဖယ္ရွားၿပီးအစုိးရအဖြဲ႕ကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းသင့္ပါသည္။
ရခုိင္တုိးတက္ေရးပါတီ၏ ေဆာင္ပုဒ္မ်ား၊ သတင္းမီဒီယာမ်ားတြင္ Interview မ်ား၏ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း ဆူပူအၾကမ္းဖက္မႈကုိ ျဖစ္ေပၚေစရန္လႈံ႔ေဆာ္ရာက်ေရာက္သျဖင့္ ဟန္႔တားသင့္ေၾကာင္းႏုိင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲမ်ားထံသို႔ပါတီအခ်ဳိ႕မွစာမ်ားတင္သြင္းကန္႔ကြက္ခဲ့ေၾကာင္းကိုလည္း ေတြ႕ရွိရသည္။
၂၀၁၁ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္အတြင္း ဘူးသီေတာင္ေမာင္ေတာခရိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးကမကထျပဳလုပ္ထုတ္ေ၀သည့္ "ပစၧိမရပ္၀န္းမဂၢဇင္း´´ (ပစၧိမဆုိသည္မွာရိုဟင္ဂ်ာဘာသာစကားျဖင့္ အေနာက္ဖက္ဟု အဓိပၸါယ္ရရွိရာ မဂၢဇင္းအမည္မွာအေနာက္ဖက္ရပ္၀န္းဟု အဓိပၸါယ္ရရွိသည္) ထုိမဂၢဇင္းကို တာ၀န္ယူထုတ္ေ၀ခဲ့ၾကေသာရခုိင္လူမ်ဳိးခရိုင္အဆင့္ ႏုိင္ငံ၀န္ထမ္းမ်ားကိုယ္တုိင္က လူမ်ဳိးေရး၊ဘာသာေရး ပဋိပကၡကုိ ျဖစ္ေပၚေစရန္ ေသြးထုိးလႈံ႔ေဆာ္ထားေၾကာင္း ထုိစာအုပ္ပါေဆာင္းပါးမ်ားအရ ေတြ႕ရွိရသည္။ စာအုပ္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အေရးယူေပးပါရန္ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕သို႔ တုိင္ၾကားခဲ့ၾကသည္ဟုလည္း သိရွိရသည္။
(၃၀-၅-၂၀၁၂)ေန႔တြင္ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ား တုိးတက္ေရးပါတီပထမအႀကိမ္ညီလာခံကို က်င္းပခဲ့ရာ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကိစၥကုိ အဓိကေဇာင္းေပးေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။(၂၅-၅-၂၀၁၂)ေန႔ ေက်ာက္နီေမာ္လူသတ္မုဒိန္းမႈကိစၥကုိ၀ံသာႏုရကိၡတအဖြဲ႕၏ (၁-၆-၂၀၁၂)ရက္စြဲပါလႈံ႕ေဆာ္ခ်က္ႏွင့္ ေပါင္းစပ္ေပးခဲ့သျဖင့္ ေတာင္ကုတ္လူထုမွ လူသတ္ရန္အေၾကာင္းျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ ေတာင္ကုတ္ လူထု ပယ္ဖ်က္ရန္ခက္ခဲေသာအမည္းစက္တစ္စက္ ထင္ခဲ့ရသည္။
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေဒါက္တာေအးေမာင္ကို Eleven Media Group စာေစာင္မွေမးျမန္းရာတြင္ ဒီလုိကာလမွာ ဘာေၾကာင့္သံတြဲ႕က ပုဂၢိဳလ္ေတြကဗမာျပည္ဖက္ကုိ "ဒီလုိ အက်ၤီ အ၀တ္ အစားနဲ႔ လူျမင္ကြင္းမွာမွန္လုံကားနဲ႔သြားရတာလဲ။ ဒီဟာေတြဟာ ပလူပ်ံေနတယ္။ ခုနကေျပာသလုိမသီတာေထြးကိစၥမွာ ဓါတ္ပုံအေထာက္အထားေတြအားလုံး ေတာင္ကုတ္မွာ ပ်ံ႕ေနတဲ့ ကာလေလ´´ ဟု ေဖာ္ျပပါရွိရာ ၎တုိ႔၏ပါတီမွ (၄-၆-၂၀၁၂)ေန႔ ေစ်းေကာက္ကိစၥႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ျဖစ္ပြားေနေသာ ျပႆနာကုိ ေမွးမွိန္သြားေစရန္ တဖက္သို႔မီးေမာင္းထုိးျပခဲ့ရာ က်ေရာက္ပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ဘဂၤလီ မ်ားသည္ တဖက္ႏိုင္ငံမွလက္နက္သယ္ေဆာင္ၿပီး ရခုိင္မ်ားကုိ ရက္စက္ယုတ္မာစြာသတ္ျဖတ္ေနေၾကာင္းျဖင့္လည္း ေဒါက္တာေအးေမာင္က ပါတီကုိကုိယ္စားျပဳေျပာဆုိခဲ့ပါသည္။
စုံစမ္းေရးအဖြဲ႕၏ အဓိကလုိအပ္ခ်က္မွာေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးမွ (၈-၈-၂၀၁၂)ေန႔တြင္မိန္႔ၾကားလမ္းညႊန္ခဲ့သည့္အတုိင္း ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ေျပၿငိမ္းေအးခ်မ္းေအာင္ႏွစ္ဖက္ပါတီမ်ားကုိ ညွိႏိႈိင္းေပးရန္၊ လုံၿခဳံမႈရွိရန္ႏွင့္တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းရန္အတြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္မ်ားကုိ ေက်ာသား၊ရင္သားမခြဲျခားဘဲ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားကုိ အေရးယူရန္ လူမ်ဳိးဘာသာကုိအေျခခံၿပီး အစြန္းေရာက္ေသာ စကားရပ္မ်ားကုိ ေရွ႕တန္းမတင္ဘဲလူ႔အခြင့္အေရးအျမင္ကုိသာ ေရွ့တန္းတင္ၿပီး ေျပာဆုိၾကေစရန္၊အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္ပြားရန္ လကၡဏာေပၚေပါက္လာပါက ႏွစ္ဖက္ညွိႏႈိင္းျခင္း၊ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ရန္ အားထုတ္သူမ်ားကုိ ထိန္းသိမ္းျခင္းတုိ႔ျပဳလုပ္ရန္၊ႏုိင္ငံေတာ္တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းသာယာ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံျဖစ္ေပၚေရးအတြက္ႏွင့္ႏုိင္ငံတကာမွ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားကုိ ယုံၾကည္စိတ္ခ်စြာျပဳလုပ္လာႏုိင္ေရးအတြက္ ႏွစ္ဖက္စိတ္ေျဖေလ်ာ့ေစေရးအတြက္ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕က ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေရးအတြက္ အခ်က္အလက္မ်ားကိုစုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕က ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ၿပီး အၾကံျပဳတင္ျပရန္လုိ အပ္ပါ သည္။
အဓိကရုဏ္းျဖစ္ပြားရာတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္ရခုိင္လူမ်ဳိးႏွစ္ဖက္စလုံးတြင္ ပ်က္စီးဆုံးရႈံးမႈ၊ေသေၾကမႈမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ရသည့္အျပင္ ညမထြက္ရအမိန္႔အရလက္လုပ္လက္စားမ်ားအေနျဖင့္ ငတ္မြတ္သည့္ အဆင့္သုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကရာျမန္မာျပည္တနံတလ်ားက အလွဴရွင္မ်ားက လွဴတန္းကူညီေထာက္ပံ့ခဲ့ၾကသည္။ျမန္မာျပည္သူမ်ားသည္ မူလကပင္ အလြန္ခ်မ္းသာၾကြယ္၀သူမ်ားမဟုတ္ၾကသျဖင့္လွဴဒါန္းေငြမ်ားမွ အေမရိကန္ေဒၚလာ (၁၀)သန္းခန္႔မွ် တန္ဖုိးကိုပင္မရႏုိင္ခဲ့သျဖင့္ ၀င္ေငြမရွိသူတုိင္းထံသို႔ အလွဴေငြႏွင့္ပစၥည္းမ်ားကိုေပးပို႔ရန္ အခက္အခဲႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ေနရသည္။
မထင္မွတ္ဘဲတူရကီ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္၏ဇနီးဦးေဆာင္ေသာအဖြဲ႕က လူမ်ဳိးဘာသာ မခဲြျခားဘဲအေမရိကန္ေဒၚလာ (၅၀)သန္းအေထာက္အကူျပဳပစၥည္းမ်ားကိုပါ လွဴဒါန္းေၾကာင္းေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာမ်ားအရ သိရွိရသည္။ လက္လုပ္လက္စားအနက္ေရလုပ္သားမ်ားအေနျဖင့္ ပင္လယ္ျပင္သို႔ထြက္ကာ ငါးဖမ္းရန္ အခက္အခဲရွိေနသျဖင့္ပင္လယ္စာမ်ား ရွားပါးလာျခင္း၊ လက္လုပ္လက္စားမ်ား စား၀တ္ေနေရး အခက္အခဲႀကဳံလာျခင္းတုိ႔ကုိ ေတြ႕ရွိရသည္။
တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ျခင္းမျပဳႏုိင္မီကာလအတြင္း တဖက္က ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေသာပစၥည္းကုိ အျခားတစ္ဖက္က၀ယ္ယူစားသုံးျခင္းမျပဳႏုိင္သျဖင့္ ကုန္စည္စီးဆင္းမမွန္ကန္ ျမန္ဆန္ ေရးကိစၥကုိ သက္ဆုိင္ရာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပုိင္မ်ားအေနျဖင့္မိမိအားအပ္ႏွင္းထားေသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကုိ က်င့္သုံးေဆာင္ရြက္ရန္လိုအပ္လ်က္ရွိပါသည္။
အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ေသာအိႏၵိယႏုိုင္ငံကလည္း စစ္ေတြေရနက္ ဆိပ္ကမ္းစီမံကိန္းေဆာင္ရြက္ေနရာအေရးအခင္းေၾကာင့္ ရပ္တန္႔ထားသည့္အျပင္ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕မွထြက္ရွိသည့္သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ စီမံကိန္းကုိ တရုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏုိင္ငံမွ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ကိစၥမ်ားမွာလည္း ညမထြက္ရအမိန္႔အရ ရပ္တံ့ေနခဲ့ရာ အလုပ္လက္မဲ့မ်ားႏွင့္ငတ္မြတ္သူ မ်ားျပားလာခဲ့ပါသည္။
မေလးရွား၊အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံမ်ားကလည္း လူမ်ဳိး၊ ဘာသာမခြဲျခားေသာ အကူ အညီမ်ားကိုတတ္အားသေရႊ႕လာေရာက္ ပံ့ပိုးေပးသျဖင့္သာ ဆင္းရဲသားမ်ားအတြက္အသက္ရႈရေျဖာင့္ခဲ့ရၾကပါသည္။ ႏုိင္ငံရပ္ျခားမွ အကူအညီမ်ားကိုႏွစ္ဖက္ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ေရးရရွိသည့္အခ်ိန္အထိ ရယူၾကရန္အားလုံးႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ၾကရန္ လုိအပ္ပါသည္။
စစ္ေတြၿမိဳ႕ေစ်းအတြင္းသို႔ ကုလားမ၀င္ရဟူေသာ အယူအဆ၊ ေျမပုံၿမိဳ႕ေစ်းမွဆုိင္္မ်ားမွ ကုလားမ်ားကို ပစၥည္းမေရာင္းရဟူေသာလူမ်ဳိးေရးအစြန္းေရာက္ပါတီအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ေဆာင္ရြက္ဟန္႔တားေနမႈကုိ အခ်ိန္မီေဖာ္ထုတ္အေရးယူေဆာင္ရြက္ေပးရန္လုိအပ္ပါသည္။
မီးေလာင္ပ်က္စီးမႈမရွိခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕နယ္အခ်ဳိ႕တြင္လူနည္းစုမ်ားေနထုိင္ရာ ေဒသသို႔ ကုန္စည္စီး၀င္မႈမရွိသျဖင့္ကုန္ပစၥည္းျပတ္လပ္မႈျဖစ္ေပၚေနသျဖင့္ ထုိသို႔အျဖစ္မ်ဳိး မျဖစ္ပြားေစရန္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည့္ တာ၀န္ကုိ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပို္င္အဖြဲ႕မ်ားသို႔လုပ္ပိုင္ခြင့္အျပည့္အ၀ ေပးအပ္ရန္ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕မွ တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။
၁၉၅၆ခုႏွစ္၊ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၂၂)ရက္တြင္က်င္းပေသာ လႊတ္ေတာ္အစည္း အေ၀း၌ ရတညအမတ္ဦးဘၿမိဳင္က ၁၉၅၆ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ (ျပင္ဆင္ခ်က္)ဥပေဒက်မ္းကုိအဆုိျပဳတင္သြင္း ခဲ့ရာတြင္ ဖြဲ႕စည္းပုံတြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ဟုထည့္သြင္းေဖာ္ျပလုိေၾကာင္းပါရွိခဲ့သည္။
ဦးဘၿမိဳင္၏အဆုိကုိဖဆပလအမတ္ ဦးအဘုလ္ေဘာ္ေရွရ္က ျပင္းျပင္းထန္ထန္ကန္႔ကြက္တင္ျပခဲ့သည္။"ျပည္နယ္ဆုိတဲ့ ေရကန္ထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အေနနဲ႔မေနခ်င္ဘူး။ သမုဒၵရာႏွင့္တူတဲ့ ျပည္မႀကီးႏွင့္သာ ပူးေပါင္းေနခ်င္ပါတယ္။ဥကၠ႒ႀကီး ခင္ဗ်ား အကယ္၍သာအစုိးရက ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေပးလုိက္ပါလွ်င္လူမ်ဳိးေရးအဓိကရုဏ္းျဖစ္လာမွာ ဧကန္မုခ်ဘဲျဖစ္ပါ သည္။
´´အကယ္၍အစိုးရက ရခုိင္တုိင္းကုိ ျပည္နယ္ေပးမည္ဆုိလွ်င္ ေမာင္ေတာ၊ဘူးသီးေတာင္နယ္ကို ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း မထည့္သြင္းဘဲသီးျခားခရိုင္တစ္ခုအျဖစ္ ျပည္မလက္ေအာက္တြင္ ထားေပးဖုိ႔ ေမတၱာရပ္ခံေၾကာင္းကုိလည္း ထည့္သြင္းတင္ျပခဲ့ပါသည္။
ဦးလွထြန္းျဖဴတင္ျပေသာ၁၉၅၈ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒ (ျပင္ဆင္ခ်က္)ကုိလည္းသံတြဲအမတ္ ဦးေက်ာ္၀င္းႏွင့္ ၀န္ႀကီးဦးဘေစာတုိ႔အျပင္ မစၥတာအဘူခုိင္တုိ႔ကန္႔ကြက္ တင္ျပခဲ့ၾက သည္။(၂၆-၉-၅၈)တြင္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းႏုိင္ငံေရးအၾကပ္အတည္းေၾကာင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းက ၾကားျဖတ္အစိုးရအျဖစ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။
(၁၅-၅-၁၉၆၁)ေန႔တြင္ မြန္ဘာသာ၊ ပအု႔ိ၀္ဘာသာ၊လားဟူဘာသာႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဘာသာတုိ႔ကုိ ျမန္မာ့အသံတြဲဖက္အစီအစဥ္ (တုိင္းရင္းသား အစီအစဥ္) မွ အသံလႊင့္ခြင့္ရရွိခဲ့သည္။ အစီအစဥ္မွဴးဦးဘထြန္း (B.A..,B.L)က ဦးစီးအသံလႊင့္ခဲ့သည္။ ေတာ္လွန္ေရးအစိုးရတက္လာၿပီးေနာက္ (၁-၁၀-၆၅)တြင္ မြန္၊ ပအုိ႔၀္၊ လားဟူႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဘာသာအစီအစဥ္မ်ားကို အသံလႊင့္ခြင့္ရပ္ဆုိင္းခဲ့သည္။
(၁၉၇၄)ခုႏွစ္တြင္ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီမွ ျပည္သူ႔အစုိးရအျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲ ခဲ့ရာတြင္ရခိုင္ျပည္နယ္ရရွိခဲ့ေသာ္လည္း မြတ္ဆလင္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အားလုံးရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ ေရြးခ်ယ္ခံပိုင္ခြင့္ရရွိခဲ့သည္။ မဲဆႏၵေပးပုိင္ခြင့္ရွိခဲ့သည္။
၁၉၈၂ခုႏွစ္တြင္ျမန္မာႏုိင္ငံသားဥပေဒတစ္ရပ္ကုိ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းရာတြင္၁၉၄၇ခုႏွစ္ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒႏွင့္၁၉၇၄ခုႏွစ္ဖဲြ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒတုိ႔တြင္ မပါရွိေသာ ဧည့္ႏုိင္ငံသားႏွင့္ႏုိင္ငံသား ျပဳခြင့္ ရသူတုိ႔ကို ထည့္သြင္းျပ႒ာန္းခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသားဥပေဒလုပ္ထုံးလုပ္နည္းကို (၂၀-၉-၈၃)ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာရခုိင္လူမ်ဳိးပင္ျဖစ္လင့္ကစား အျခားႏုိင္ငံအတြင္း ပင္ရင္းႏုိင္ငံအျဖစ္အၿမဲေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ တုိင္းရင္းသား မဟုတ္ေၾကာင္း၊ AD ၁၈၂၃ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းႏုိင္ငံေတာ္အတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ေနထုိင္ၾကေသာ အမည္တူမ်ဳိးႏြယ္တူမ်ားသည္လည္း တုိင္းရင္းသား (ေမြးရာပါႏုိင္ငံသား)မ်ားမဟုတ္ၾကေၾကာင္း ျပ႒ာန္းပါရွိသည္။
သို႔ရာတြင္ ၁၉၇၅ခုႏွစ္ပတ္၀န္းက်င္က ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ေန လူ(၅၀၀၀၀၀)ခန္႔မွာ ရခုိင္ျပည္တြင္းသို႔၀င္ေရာက္ေပ်ာက္ဆုံးေနေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာဘဂၤလားေဒ့ရွ္သံအမတ္ႀကီးမွ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ျဗိတိသွ်သံအမတ္ႀကီးထံသို႔ေပးပို႔သည့္စာတြင္ ၀န္ခံထားသည္။ ဘူးသီးေတာင္ေမာင္ေတာႏွင့္ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ အသိအျမင္ရွိ နယ္စပ္ေဒသေန ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ားအမည္ခံ ဦးျမစိန္ထြန္းပါ(၅)ဦးတုိ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ရခုိင္သဟာယအသင္းဥကၠ႒ႏွင့္ရခုိင္သဟာယသတင္းစာေစာင္စာတမ္းအဖြဲ႕ထံသို႔ (၁၀-၁-၉၇)ရက္စြဲျဖင့္ေပးပို႔သည့္စာတမ္းတြင္လည္း လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္-၂၀/၂၅ႏွစ္ခန္႔ ကဘဂၤလီမ်ားျပည္တြင္းသို႔ ခုိး၀င္လာျခင္းမရွိဘဲ ခုိးထြက္သူမ်ားသာရွိေၾကာင္း၊၀င္လာသူမ်ားမွာ ရခိုင္မ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ရခုိင္(၅)သိန္းခန္႔၀င္လာၿပီး၊ျပည္နယ္အႏွံ႔တြင္ေနထိုင္ေၾကာင္း၊ အခ်ဳိ႕ရခုိင္ပညာတတ္မ်ားမွတဖက္မွတတ္ေျမာက္လာေသာ ပညာရပ္ျဖင့္ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၌အမႈထမ္းေနၾကဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပပါရွိသည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္ျပည္သူ႔ေကာင္စီဥကၠ႒ဗုိလ္မွဴးေက်ာ္ေမာင္လက္ထက္တြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိရိုဟင္ဂ်ာအရာရွိ၊ အရာခံမ်ားပင္ စစ္ေဆးခံရျခင္း၊ ရာထူးသစ္မ်ားတြင္ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကို ခန္႔ထားျခင္း မရွိေတာ့ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ေနာက္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာလာသည့္အခါ ဌာနဆုိင္ရာ ၀န္ထမ္းအႀကီးအကဲမ်ားတြင္ရုိဟင္ဂ်ာဟူ၍ပင္ မရွိေတာ့သည္အထိျဖစ္ပါသည္။
ဦးျမစိန္ထြန္းပါ(၅)ဦးေရးသားတင္ျပသည့္စာတြင္ ၁၉၄၂ခုႏွစ္ ကုလား၊ ရခုိင္အဓိကရုဏ္းတြင္ ကုလား (၇)ေသာင္းခန္႔အသတ္ခံရေၾကာင္း၊ ရခုိင္ (၃)ေသာင္းခန္႔လည္းအသက္ဆုံးရႈံးခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားၿပီး၊ ထုိကိစၥျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကုိရခုိင္သမုိင္းပညာရွင္မ်ားက ျဖစ္ရပ္မွန္ကုိ ဖုံးကြယ္ၿပီး မြတ္စလင္ကရခုိင္ကုိ သတ္ျဖတ္ဟန္ဖန္တီးေရးသား ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္(၅၀) အလ်င္ကပင္ ထုတ္ေပးထားေသာ (၃)ေခါက္ခ်ဳိးအမ်ဳိးသားမွတ္ပုံတင္ကတ္ျပားမ်ားကုိ လ၀က၀န္ထမ္းမ်ားက အတင္းအၾကပ္သိမ္းယူၿပီး၊ယာယီႏုိင္ငံ သားကတ္ျပားအျဖဴေရာင္ ထုတ္ေပး ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၈၂ခုႏွစ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံသားဥပေဒတြင္ မပါရွိေသာ ´´အျဖဴကတ္´´ကို နည္းဥပေဒမ်ားကိုရည္ညႊန္းထုတ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ဥပေဒအရဆုိပါလွ်င္ ထုိယာယီသက္ေသခံလက္မွတ္မွာ သက္တမ္း (၁)ႏွစ္သာရွိေသာ္လည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားကုိမူနည္းဥပေဒတြင္မပါေသာ ခြ်င္းခ်က္ျဖင့္အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာကိုင္ေဆာင္ေစခဲ့ပါသည္။
၁၉၄၇ခုႏွစ္ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒႏွင့္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈဥပေဒတုိ႔ အရ၁၉၄၇ခုႏွစ္ မတုိင္မီ (၁၀)ႏွစ္အတြင္းက ျပည္တြင္းတြင္ အနည္းဆုံး (၈)ႏွစ္ေနထုိင္သူမ်ားသည္ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ကုိ ရရွိၾကၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္းရခုိင္ျပည္မွ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားကုိ ရရွိၿပီးသည့္ ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရးကုိနည္းမ်ဳိးစုံျဖင့္ ရုပ္သိမ္းရန္ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။
ရုိဟင္ဂ်ာရြာမ်ားတြင္ မူလတန္းပညာ မသင္မေနရဆုိသည့္ ေဆာင္ပုဒ္ကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးျခင္းမရွိဘဲ မူလတန္းေက်ာင္းရွိသည့္ ရြာမ်ားကုိရခုိင္ဆရာ/ဆရာမမ်ားအေနျဖင့္လည္း တစ္လလွ်င္ တစ္ပတ္မွ်ပင္ ေက်ာင္းသို႔လာေရာက္ျခင္းမရွိခဲ့ၾကသျဖင့္ ျမန္မာမႈကိစၥမ်ားကို႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားနားမလည္ခဲ့ၾကပါ။ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး ဆရာ/ဆရာမမ်ား ခန္႔ထားရန္အထူး လိုအပ္ပါသည္။
စားျခင္း၊ ေသာက္ျခင္း၊ေမထုံမွီ၀ဲျခင္းတုိ႔ကုိသာ သိနားလည္သည့္တိရစၧာန္ထက္ အနည္းငယ္ပိုရုံသာဗဟုသုတရွိေသာ လူသားမ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္လာခဲ့ၾကျခင္းမွာ ၁၉၆၅ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းက စတင္ခဲ့သည္။ မိန္းကေလးငယ္မ်ား အသက္(၁၄)ႏွစ္ (၁၅)ႏွစ္အရြယ္တြင္ေရာက္လာလွ်င္ လင္ယူသားေမြးသည့္ အလုပ္မွအပ အျခားအလုပ္မရွိ။ ပညာသင္ၾကားခြင့္ရရွိေသာ ရခုိင္မိန္း ကေလး မ်ားအေနျဖင့္ အသက္ (၂၀)၊ (၂၅)အရြယ္မွလင္ယူသားေမြးခဲ့ၾကသည္ျဖစ္ရာ (၁၄)ႏွစ္ (၁၅)ႏွစ္ အရြယ္တြင္လင္ယူသားေမြးခဲ့ၾကေသာသူမ်ား၏ ေမြးဖြားႏႈန္းကုိမွီႏုိင္ရန္အေၾကာင္းမရွိေတာ့ဘဲ လူဦးေရကြဲလြဲမႈျဖစ္လာသည္။စား၀တ္ေနေရးအဆင္မေျပေသာ္လည္း ခေလးေမြးဖြားႏႈန္းကို ထိန္းခ်ဳပ္မႈမရွိသျဖင့္စံခ်ိန္မွီ ပညာရွင္မ်ားျဖစ္လာရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘဲ ပတ္၀န္းက်င္ရွိအျခားလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ သဟဇာတမျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ပါ။ ႏုိင္ငံေတာ္ကထုိသို႔အဆင့္အတန္းမမွီေသာ တိရစၧာန္သာသာလူမ်ားအျဖစ္ေမြးဖြားရန္ဖန္တီးထားသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။
သားသမီးမ်ားအိမ္ေထာင္ခြဲရာတြင္းလည္းလ၀က၏ ႏုိင္ငံမ်ဳိးခ်စ္၀န္ထမ္းမ်ား က အိမ္ေထာင္စုစာရင္းခြဲေပးျခင္းမရွိဘဲအေဘး၊ အဘုိး၊ အေဖ၊ ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမ၊ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးသိန္းေဌးႏွင့္သမၼတႀကီးတုိ႔ေျပာဆုိသကဲ့သို႔ မိသားစုအတြင္း လူဦးေရ (၈၀)ခန္႔ရွိေနခဲ့သည္။အျခားလူမ်ဳိးမ်ား၏မိသားစုတို႔ ဘုိးေဘး သား သမီး ေျမး ျမစ္မ်ားကုိေပါင္းၾကည့္လွ်င္ လူဦးေရ (၈၀)ရွိမည္မွာ အမွန္ျဖစ္ပါသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား အျခားတုိင္းရင္းသားမ်ားကဲ့သို႔ အခြင့္အေရးမေပးဘဲ သံသယႏုိင္ငံသားအဆင့္ကိုသာထားရွိသျဖင့္ အျခားျပည္နယ္ႏွင့္တုိင္းမ်ားသို႔လြတ္လပ္စြာခရီးသြားလာ စီးပြား ရွာေဖြ လုပ္ကိုင္ခြင့္မရရွိသျဖင့္ ၎တုိ႔၏စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာမ်ားတြင္ ထြက္ေပါက္ကုိအၿမဲရွာေနၾကရသည္။ အဆင္ေျပလွ်င္ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ မိသားစုတုိင္းတြင္အနည္းဆုံး (၁) ဦးမွ (၄)ဦးအထိ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ားသို႔သြားေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။ ခုိး၀င္လာသူမရွိသည့္အျပင္၊ျပင္ပသို႔ထြက္သြားသူမ်ား သာရွိေနၾကသည္။
ဆရာ၀န္ႏွင့္သူနာျပဳမ်ားကုိ ေဆးပညာသင္ၾကားေပးခဲ့စဥ္က တဖက္ရန္သူစစ္သား တုိက္ပြဲတြင္ဒဏ္ရာႏွင့္ဖမ္းမိသည္ဆုိလွ်င္ပင္ လုံေလာက္စြာေဆး၀ါး ကုသေပးပါမည္ဟုက်ိန္ဆုိထားသူမ်ားျဖစ္ရာ အစြန္းေရာက္အယူအဆမ်ားကို ဖယ္ရွားရန္ လိုအပ္ပါသည္။အခ်ဳိ႕ေဆးရုံမ်ားတြင္ မူလကပင္ တက္ေရာက္ကုသေနေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူနာအခ်ဳိ႕ကိုတာ၀န္က်သူနာျပဳမ်ားက ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးရန္ ပ်က္ကြက္ လစ္လ်ဴရႈထားခဲ့ၾကသျဖင့္လူနာအခ်ဳိ႕ေဆးရုံက ဆင္းလာခဲ့ရသည္။ ကြယ္လြန္ေသဆုံးခဲ့ရသည္။
အထက္ပါကိစၥရပ္မ်ားကုိ အမ်ဳိးသားေရးအဆင့္ စီမံခ်က္ျဖင့္ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။ေက်းရြာအုပ္စုႀကီးမ်ားတြင္ လူဦးေရမည္မွ်ရွိပါကတုိ္က္နယ္ေဆးရုံတည္ေဆာက္ေပးမည္။ ဆရာ၀န္ႏွင့္ သူနာျပဳမ်ားထားရွိမည္ဆုိသည့္ကိစၥရပ္ကိုလည္း စီမံကိန္းတြင္ ထည့္သြင္းေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။
ဘာသာလူမ်ဳိး မတူညီေသာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၊ ဆရာ၀န္မ်ား၊ သူနာျပဳမ်ားႏွင့္အျခား၀န္ထမ္းမ်ား၏ စား၀တ္ေနေရးႏွင့္အဆက္အႏြယ္မရွိေရးကုိမူ ေဒသဆုိင္ရာအာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက တာ၀န္ယူၿပီး ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ျပည္သူမ်ားအား အျပည့္အ၀တာ၀န္ယူေစသည့္ စီမံခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။
ဘူးသီးေတာင္ေမာင္ေတာ ေဒသအတြင္း ပိုမုိအဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕ေစေရးအတြက္ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသမီး သူနာျပဳမ်ား၊ ေရွးဦးသူနာျပဳမ်ားခန္႔ထားေရးကုိ စီမံကိန္းတြင္ထည့္သြင္းေဆာင္ရြက္ေပးသင့္ပါသည္။ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ရခုိင္၊ ၿမိဳ၊ ဒိုင္းနက္၊ ခမိစသည့္လူမ်ဳိးစုမ်ားႏွင့္ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ ႏွစ္ကာလရွည္ၾကာစြာကပင္ အတူတကြ လက္တြဲေနထုိင္ လာခဲ့ၾကရာစစ္အစုိးရအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ႏွစ္(၄၀)ခန္႔ကာလ အတြင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား ကန္႔သတ္ခံလာျခင္း ဌာနဆုိင္ရာ၀န္ထမ္းမ်ားအား အတင္းအၾကပ္အၿငိမ္းစားယူေစခဲ့ျခင္း အသစ္ခန္႔ထားသည့္ ၀န္ထမ္းမ်ားတြင္႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားကို ခန္႔ထားျခင္း မျပဳေတာ့ျခင္းတို႔ အေၾကာင္းျပဳ၍လူမ်ဳိးစုႀကီး ႏွစ္မ်ဳိးအတြင္း ကြာဟမႈႀကီးမားလာျခင္းျဖစ္သျဖင့္ အမႈိက္ကစျပႆဒ္ မီးေလာင္ဆုိသကဲ့သို႔ ျဖစ္လာခဲ့ရျခင္းသာျဖစ္၍ လူ႔အခြင့္အေရးရႈေထာင့္ကျပန္လည္ထိန္းညွိေပးသင့္ပါသည္။
အေနာက္သားရခုိင္၊ မရမာႀကီး၊ ၿမိဳ႕၊ဒိုင္းနက္ႏွင္ ခမိတို႔မွာ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား ေျပာဆို္ေသာ စကားအတုိင္းပင္ေျပာဆုိၾကသူမ်ားျဖစ္ရာ ဘဂၤလီစကားဟု စြပ္စြဲျခင္းမျပဳဘဲ ရခုိင္ျပည္နယ္ႏွင့္စစ္တေကာင္း အေရွ့ဖက္ကမ္းတစ္၀ုိက္ သီးျခားေျပာဆုိေသာ ဘာသာစကားတစ္မ်ဳိးသာျဖစ္၍အထက္က တင္ျပခဲ့ေသာ ေရွးရခုိင္ႀကီးမ်ား၏ စကား၊ "ေ၀သာလီေခတ္စကား´´ ေျပာဆုိတတ္သူမ်ားဟု သုံးသပ္ကာ ညီအစ္ကုိေမာင္ႏွမအရင္းအျခာကဲ့သို႔ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးကုိ အႀကံျပဳတင္ျပအပ္ပါသည္။
ရခိုင္ေဒသ၌မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနသည့္ အခ်ိန္တြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာကိုလြန္စြာနစ္နာေစၿပီး ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ဘဂၤါလီလူမ်ဳိးမ်ားလူမ်ဳိးတူသကဲ့သို႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ား၏ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈကိုပင္ထိခိုက္နစ္နာေစပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားအေနျဖင့္သမိုင္းအေထာက္အထားျဖင့္ တင္ျပေျဖရွင္းေပးရန္ လိုအပ္လာ၍ ေျဖရွင္းေပးရေတာ့မည္ျဖစ္ပါသည္။
ရွားဘရိဒ္ခန္က ၁၆ ရာစုတြင္ ေရးသားထားေသာ"ဟာနီဖာႏွင့္ခိုင္ယာ ပူရီ" စာအုပ္တြင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ လေဘာစားေက်းရြာသို႔ ေအဒီ-၆၈၈ခုႏွစ္ မိုဟာမတ္ဟာနိဖ္ ေနာက္လိုက္ရဲေဘာ္မ်ားႏွင့္ ေရာက္ ရွိခဲ့ သည္။ထုိအခ်ိန္တြင္ ခိုင္ယာပူရီ ဘုရင္မသည္ ေမယုေတာင္တန္းတစ္ေလွ်ာက္မင္းမူအုပ္စိုးေနခဲ့သည္။ ဘုရင္မ ခိုင္ယာပူရီႏွင့္တကြ ဘုရင္မ၏အေႃခြအရံမ်ားအားလံုး တုိက္ခုိက္သိမ္းယူၿပီး ေအးခ်မ္းစြာ အတူတကြ ပူးေပါင္းေနထိုင္လာခဲ့ေၾကာင္း ယေန႔အထိေဖာ္ျပပါ ´´ေမယုေတာင္တန္း´´ တြင္ "ဟာနီဖာေတာင္ကီ´´ ႏွင့္ "ခိုင္ယာပူရီေတာင္ကီ´´ဟူ၍ အထင္အရွားေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည္။
၁၉၉၇-ခုႏွစ္ မတ္လ စာမူခြင့္ျပဳခ်က္အမွတ္ ၃၄/၉၇(၃)


ArakanTime