ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္
(ေကအိုင္ေအ) နဲ့ တရားမ၀င္ဆက္သြယ္တယ္ဆိုျပီး
အစိုးရလံုျခံုေရးတပ္ဖြဲ့ေတြရဲ့ ညွဥ္းပန္းနွိပ္စက္ခံရမႈေပါင္း ၃၀
ေက်ာ္႐ွိတယ္လို့ ေဟာင္ ေကာင္အေျခစိုက္ အာ႐ွလူ့အခြင့္အေရးေကာ္မ႐ွင္ (AHRC) က
ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္္။
ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ခုနွစ္အတြင္း ကခ်င္ေဒသမွာ မတရားအသင္းဆက္သြယ္မႈနဲ့ အစိုးရစစ္တပ္နဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ့ေတြရဲ့ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရျပီး ညွဥ္းပန္းနိွွပ္စက္ခံရတဲ့ အမႈေပါင္း ၃၆ မႈ ႐ွိတယ္လို့ အာ႐ွနိုင္ငံေတြရဲ့ လူ့အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ AHRC အဖြဲ့က ဇန္န၀ါရီ ၂၁ ရက္ ထုတ္ျပန္တဲ့ စာမ်က္နွာ ၇၀ နီးပါး႐ွိတဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပ ထားတာပါ။
ဦး မင္း လြင္ဦး
ဒီအစီရင္ခံစာကို ကခ်င္ေဒသခံ လူ့အခြင့္အေရး လႈပ္႐ွားသူေတြက ေပးပို့တဲ့
အခ်က္အလက္ေတြ၊
ကာယကံ႐ွင္ မိသားစုေတြရဲ့ ေျပာၾကားခ်က္ေတြ၊ တရားရံုးအမႈတြဲ မိတၱူမွန္ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြကို အေျခခံျပီး အခိုင္အမာျပုစုထားတာျဖစ္ျပီး တခ်ဳိ့အမႈေတြမွာ ဆိုးဆိုး႐ြား႐ြား လူ့အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို ေတြ့႐ွိခဲ့ရတယ္လို့ AHRC ေ႐ွ့ေန ဦးမင္းလြင္ဦးက ေျပာပါတယ္။
“နွစ္စဥ္ ညွဥ္းပန္းျခင္းခံရတဲ့ အမႈေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ့ရတယ္။ တရား႐ုံးေတြ အဆင့္ဆင့္တုိင္ၾကားထားတဲ့အမႈေတြထဲမွာ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ေျပာရရင္ နားနဲ့မနာ ဖ၀ါးနဲ့မနာလုိ့ေျပာရမယ္။ ေယာက်္ားခ်င္း အတင္းအဓမၼ လိင္တူဆက္ဆံခုိင္းတဲ့အမႈေတြထိ ႐ွိတယ္။ အဲအမႈကိုလည္း တရား႐ုံးခ်ဳပ္ထိ တုိင္တဲ့အခါမွာ တရား႐ုံးခ်ဳပ္က အက်ဥ္းနည္းနဲ့ ပလပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ သိရတယ္။ ဒါေတြဟာ နွစ္ဖက္တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ၾကားထဲကျပည္သူေတြကုိ မတရားအသင္းနဲ့ ဆက္သြယ္ပါတယ္ဆုိတဲ့ သံသယစိတ္နဲ့ စြဲဆိုျပီး ေပၚေပါက္လာတဲ့ ညွဥ္းပန္းနွိပ္စက္မႈေတြျဖစ္တယ္။ လူ့အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကုိ အတိအလင္းခ်ိုးေဖာက္လုိက္တာ ျဖစ္တယ္။”
အစိုးရျငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈအဖြဲ့ေခါင္းေဆာင္ ဦးေအာင္မင္းက သူပုန္ေတြကို ေထာက္ပံ့ကူညီသူေတြကို မတရားအသင္း ဥပေဒသံုးျပီး ဖမ္းဆီးတာေတြ မလုပ္ေတာ့ဘူးလုိ့ ေျပာၾကားထားတဲ့ၾကားက တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ေဒသဆိုင္ရာအာဏာပိုင္ေတြက ဒီဥပေဒနဲ့ အရပ္သားေတြကို ဆက္လက္ ဖမ္းဆီးမႈေတြ ျပုလုပ္ေနတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၀၈ ခုနွစ္ ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္ကတည္းက မတရားအသင္းဥပေဒဟာ ေခတ္နဲ့ မညီေတာ့တဲ့ ဥပေဒေတြထဲမွာ အရင္ဆုံး ဖ်က္သိမ္းပစ္ရမယ့္ ဥပေဒျဖစ္တယ္လုိ့လည္း ဦးမင္းလြင္ဦးက ေျပာပါတယ္။
“ဒီဥပေဒက ဖ်က္သိမ္းဖို့လိုအပ္ေနတာ ၾကာလွျပီ။ ကိုလိုနီေခတ္မွာ ျဗိတိသွ်အစိုးရကုိ ေတာ္လွန္တဲ့အတြက္ ဒီဥပေဒျပ႒ာန္းျပီး မ်ိုးခ်စ္သူပုန္ေတြကုိ နွိမ္နင္းဖို့ ရည္႐ြယ္ျပ႒ာန္းခဲ့တာ။ သုိ့ေသာ္လည္း လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားလာေတာ့ ျပည္တြင္း မျငိမ္သက္မႈေတြေၾကာင့္ ဒီဥပေဒကုိ ဆက္လက္က်င့္သံုးေနၾကတာျဖစ္တယ္။ အမွန္ကေတာ့ ပယ္ဖ်က္သင့္တဲ့အထဲ ထိပ္ဆံုးကပါတယ္။ ပယ္ဖ်က္သင့္တာၾကာျပီဆုိတဲ့ ဥပေဒလည္း ျဖစ္တယ္။”
ေကအုိင္အို၊ ေကအိုင္ေအနဲ့ အစိုးရအၾကား ၁၇ နွစ္ၾကာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဟာ ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ ဇြန္လမွာ စပ်က္ကာ တိုက္ပြဲေတြ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားေနျပီး ဒီစစ္ပြဲကာလအတြင္းမွာ ကခ်င္ တိုင္းရင္းသားေတြ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရမႈေတြ ႐ွိခဲ့တာပါ။
DVB
ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ခုနွစ္အတြင္း ကခ်င္ေဒသမွာ မတရားအသင္းဆက္သြယ္မႈနဲ့ အစိုးရစစ္တပ္နဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ့ေတြရဲ့ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရျပီး ညွဥ္းပန္းနိွွပ္စက္ခံရတဲ့ အမႈေပါင္း ၃၆ မႈ ႐ွိတယ္လို့ အာ႐ွနိုင္ငံေတြရဲ့ လူ့အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ AHRC အဖြဲ့က ဇန္န၀ါရီ ၂၁ ရက္ ထုတ္ျပန္တဲ့ စာမ်က္နွာ ၇၀ နီးပါး႐ွိတဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပ ထားတာပါ။
ဦး မင္း လြင္ဦး ကာယကံ႐ွင္ မိသားစုေတြရဲ့ ေျပာၾကားခ်က္ေတြ၊ တရားရံုးအမႈတြဲ မိတၱူမွန္ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြကို အေျခခံျပီး အခိုင္အမာျပုစုထားတာျဖစ္ျပီး တခ်ဳိ့အမႈေတြမွာ ဆိုးဆိုး႐ြား႐ြား လူ့အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို ေတြ့႐ွိခဲ့ရတယ္လို့ AHRC ေ႐ွ့ေန ဦးမင္းလြင္ဦးက ေျပာပါတယ္။
“နွစ္စဥ္ ညွဥ္းပန္းျခင္းခံရတဲ့ အမႈေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ့ရတယ္။ တရား႐ုံးေတြ အဆင့္ဆင့္တုိင္ၾကားထားတဲ့အမႈေတြထဲမွာ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ေျပာရရင္ နားနဲ့မနာ ဖ၀ါးနဲ့မနာလုိ့ေျပာရမယ္။ ေယာက်္ားခ်င္း အတင္းအဓမၼ လိင္တူဆက္ဆံခုိင္းတဲ့အမႈေတြထိ ႐ွိတယ္။ အဲအမႈကိုလည္း တရား႐ုံးခ်ဳပ္ထိ တုိင္တဲ့အခါမွာ တရား႐ုံးခ်ဳပ္က အက်ဥ္းနည္းနဲ့ ပလပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ သိရတယ္။ ဒါေတြဟာ နွစ္ဖက္တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ၾကားထဲကျပည္သူေတြကုိ မတရားအသင္းနဲ့ ဆက္သြယ္ပါတယ္ဆုိတဲ့ သံသယစိတ္နဲ့ စြဲဆိုျပီး ေပၚေပါက္လာတဲ့ ညွဥ္းပန္းနွိပ္စက္မႈေတြျဖစ္တယ္။ လူ့အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကုိ အတိအလင္းခ်ိုးေဖာက္လုိက္တာ ျဖစ္တယ္။”
အစိုးရျငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈအဖြဲ့ေခါင္းေဆာင္ ဦးေအာင္မင္းက သူပုန္ေတြကို ေထာက္ပံ့ကူညီသူေတြကို မတရားအသင္း ဥပေဒသံုးျပီး ဖမ္းဆီးတာေတြ မလုပ္ေတာ့ဘူးလုိ့ ေျပာၾကားထားတဲ့ၾကားက တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ေဒသဆိုင္ရာအာဏာပိုင္ေတြက ဒီဥပေဒနဲ့ အရပ္သားေတြကို ဆက္လက္ ဖမ္းဆီးမႈေတြ ျပုလုပ္ေနတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၀၈ ခုနွစ္ ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္ကတည္းက မတရားအသင္းဥပေဒဟာ ေခတ္နဲ့ မညီေတာ့တဲ့ ဥပေဒေတြထဲမွာ အရင္ဆုံး ဖ်က္သိမ္းပစ္ရမယ့္ ဥပေဒျဖစ္တယ္လုိ့လည္း ဦးမင္းလြင္ဦးက ေျပာပါတယ္။
“ဒီဥပေဒက ဖ်က္သိမ္းဖို့လိုအပ္ေနတာ ၾကာလွျပီ။ ကိုလိုနီေခတ္မွာ ျဗိတိသွ်အစိုးရကုိ ေတာ္လွန္တဲ့အတြက္ ဒီဥပေဒျပ႒ာန္းျပီး မ်ိုးခ်စ္သူပုန္ေတြကုိ နွိမ္နင္းဖို့ ရည္႐ြယ္ျပ႒ာန္းခဲ့တာ။ သုိ့ေသာ္လည္း လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားလာေတာ့ ျပည္တြင္း မျငိမ္သက္မႈေတြေၾကာင့္ ဒီဥပေဒကုိ ဆက္လက္က်င့္သံုးေနၾကတာျဖစ္တယ္။ အမွန္ကေတာ့ ပယ္ဖ်က္သင့္တဲ့အထဲ ထိပ္ဆံုးကပါတယ္။ ပယ္ဖ်က္သင့္တာၾကာျပီဆုိတဲ့ ဥပေဒလည္း ျဖစ္တယ္။”
ေကအုိင္အို၊ ေကအိုင္ေအနဲ့ အစိုးရအၾကား ၁၇ နွစ္ၾကာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဟာ ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ ဇြန္လမွာ စပ်က္ကာ တိုက္ပြဲေတြ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားေနျပီး ဒီစစ္ပြဲကာလအတြင္းမွာ ကခ်င္ တိုင္းရင္းသားေတြ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရမႈေတြ ႐ွိခဲ့တာပါ။
DVB
No comments:
Post a Comment